Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, akşam saatlerinde yüzündeki gülümseme ve keyifli tavrı dolayısıyla da Amerika ziyareti ve Başkan Barack Obama ile görüşmesinden memnun ayrıldığı yorumları yapılırken, Ermenistan ile Türkiye ilişkilerinde en gergin diyalog Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbandyan arasında yaşandı. Kısa sürede ikna konuşmasıyla çözümlenen bu gerginliğe, Azerbaycan Haber Ajansı olan APA’dan kaynaklanan bir röportaj-haber neden oldu.
Başbakan Erdoğan ve Başkan Obama arasında 45 dakikalık görüşmede, Türk tarafı beklentilerini belli ölçüde karşılarken, İran’a yaptırım uygulanması konusunda ısrarlı tutumla yeniden karşılaştı. Bu yöndeki tabloyu, Erdoğan’ın, Washington’dan ayrılışı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Obama’nın 24 Nisan’da “soykırım” ifadesini kullanıp kullanmayacağına ilişkin soruya karşılık, “Böyle bir şeyi şahsen ben beklemiyorum. Gerekli mesajlar zaten karşılıklı olarak alınmıştır diye düşünüyorum” sözleri açıkça ortaya koydu. Erdoğan’ın, Amerika’dan ayrılışı sırasındaki genel tavrına da yansıyan bir biçimde Türk tarafı, önemli ölçüde bu ziyaretten hedeflerine ulaşmış olarak dönüşe geçti. Bu noktada özellikle Washington’a tekrar dönüş yaptıktan sonra Büyükelçi Namık Tan’ın, Başbakan Erdoğan’ın bu zirveye katılımını kesinleştirmek amacıyla Başkan Obama ile toplantılar sırasında tokalaşmaktan öte görüşme ayarlama çabasını da vurgulamak gerekiyor. Büyükelçi Tan’ın da girişimleriyle Obama’nın, Nükleer Güvenlik Zirvesi’nin iki günü boyunca peş peşe yaptığı liderlerle görüşme trafiğinde, Erdoğan’a zaman ayrıldı. Böylece Türk tarafı, Amerika’ya Erdoğan - Obama görüşmesi düzeyinde, Amerikan Kongresi’ndeki Ermeni soykırımını tanıyan karar tasarısı gibi başlıklardaki rahatsızlıklarını en üst düzeyde iletti.
Normalleşme sürecinde sıcak gelişme yok
Ermenistan ile Türkiye ilişkilerinde normalleşme sağlanması sürecindeki en önemli adımlardan birisi olan Zürih’te imzalanan protokollerin ülke parlamentolarında onaylanması konusunda ise, bir takvim ortaya konamadı. Bu normalleşme sürecindeki en önemli hedef olan Türkiye’nin Ermenistan sınırını açması hususunda, Erdoğan, Amerika’dan ayrılmadan önce de Azerbaycan’ı öne sürdü. T24’ün, “Sarkisyan, ‘Türkiye bizimle ön koşulu koyan bir dille konuşamaz’ şeklinde mesaj verdi. Acaba Türkiye-Ermenistan sınırı açılabilecek mi?” sorusu üzerine Erdoğan, Ermenistan ile ilişkilerde yakın gelecekte sıcak bir gelişme yaşanmayacağını gösteren şu sözleri dile getirdi:
“İsviçre'de, Zürih'te yapılan toplantıda, orada imzalanan metinde ön koşulsuz ifadesinin yanında çok önemli bir ifade var. Bölgesel barışı tesis etmek. Bu bölgesel barışı tesiste, Azerbaycan'ı bir kenara itebilir misiniz? Azerbaycan da bu bölgesel barışın önemli bir unsuru. Dolayısıyla Azerbaycan-Ermenistan arasındaki ihtilafın çözülmesi, tarafların bir mutabakata varması gerek. Azerbaycan-Ermenistan kapısının açılmasını ve bunun da bizim kapıların açılmasına vesile olacağını görmemiz lazım.”
APA’nın haberi geri çekildi
Ermenistan ile ilişkilerde en azından “restleşme” görüntüsünü ortadan kaldıran bu Amerika ziyaretinde, Azerbaycan Haber Ajansı olan APA tarafından Bakan Davutoğlu ile yapılan bir röportaj biçiminde yayımlanan sözler ise sıkıntı yarattı. Davutoğlu’nun, Yukarı Karabağ konusunda sarf ettiği ileri sürülen sözleri Azeri ve Ermeni internet sitelerine yansıyınca ikili görüşmeleri sırasında Ermenistan Dışişleri Bakanı Nalbandyan’ın tepki göstermesine neden oldu. Nalbandyan’ın özellikle bu röportajda, Davutoğlu’nun “Türk-Ermeni protokollerinin imzalanma amaçlarından birisi de, işgal altındaki Azerbaycan topraklarının kurtarılmasıydı Türk-Ermeni protokollerinin imzalanma amaçlarından birisi de, işgal altındaki Azerbaycan topraklarının kurtarılmasıydı” gibi bir ifade sarf etmesinden rahatsız olduğu öğrenildi. Davutoğlu, böyle bir röportajı bulunmadığını belirterek, Nalbandyan’ı ortada bir yanlışlık bulunduğuna ikna etti.
APA haberi dolayısıyla gergin başlayan Davutoğlu - Nalbandyan görüşmesi sonrasında Dışişleri Bakanlığı, APA Haber Ajansı nezdinde devreye girerek Davutoğlu’nun sözleriymiş gibi sunulan röportajın yayından çekilmesini istedi. İlerleyen saatlerde, APA’nın internet sitesinde Davutoğlu röportajına yer verilmediği görüldü. Bu çerçevede, Türkiye – Ermenistan ilişkilerinde “söz düellosu” şeklinde devam edecek yeni bir gerginlik süreci başlamamış oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’un dünkü öğle yemeği davetinde ise, yan yana oturmak amacıyla başkalarıyla yerlerini değiştiren Davutoğlu ve Nalbandyan arasında sohbet havası yaşandığı kaydedildi. İkili masada konuşurken, masadaki başka bir bakan “Bu işi burada çözeceksiniz’’ diye laf atınca, Davutoğlu’nun “Üçüncü taraflar gölge etmezse çözüme bağlarız” dediği aktarıldı. Davutoğlu’nun, bu sözleriyle masadaki bakanlar düzeyinde de diğer ülkelere parlamentolar nezninde kararlar ile Türkiye – Ermenistan ilişkilerine müdahale edilmesinden duyduğu rahatsızlığı şaka yollu vurguladığı belirtildi.
Son olarak Türkiye’nin, Amerika ile ilişkilerinde beklentisi doğrultusunda Obama yönetiminden yanıtlar aldığını; Ermenistan ile ise mevcut pozisyonları değiştirecek bir farklılık yaratamadığını not düşmek mümkün görünüyor.
No comments:
Post a Comment